کاوشگر روز

از زمان های بسیار دور اسلحه سازان به دنبال طراحی و ساخت زره برای سربازان و ابزار آلات نظامی خود بودند. آشنایی بشر با علم ذوب فلزات و توانایی تولید آهن و فولاد و سایر فلزات یک گام بلند در ساخت زره ها به شمار می آمد که تا سالیان دراز به عنوان زره جنگجویان به کار می رفت.

اما در 1965 میلادی ماده ای اختراع شد که تغییری انقلابی در بحث زره ها به وجود آورد. در این سال محققان آمریکایی به رهبری یک شیمیدان به نام استفانی ولک به دنبال کشف الیافی سبک و محکم برای تولید تایر سبک تر برای خودروها بودند که "کولار" را کشف کردند. این ماده از همان ابتدا به دلیل استحکام بالایی که داشت برای ساخت زره و پوشش های ضد گلوله مورد توجه قرار گرفت.

میزان مقاومت این ماده 5 برابر فولاد است. از آن پس تقریبا در تمامی جلیقه های ضد گلوله مدرن و حتی کلاهخودهای مورد استفاده نیروهای نظامی، از این ماده استفاده شد.

جلیقه ساخته شده با کولار

اما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری نظامی مشخص شد که افزایش لایه های زره نیز به شکل طبیعی به زیاد شدن وزن و کاهش تحرک سرباز یا خودروهای زرهی منجر می شود که این کاهش سرعت عمل در میدان نبرد مرگبار است.

مثلا در زمینه بررسی عملکرد یک تانک، سه فاکتور عمومي شامل توان آتش، تحرک و حفاظت حدود اثربخشي قابليت هاي این وسیله را مشخص مي کنند البته به اين معني نيست که هر تانک فوق مدرني بايد چنان طراحي شود که همزمان با بهترين سلاح ها و پيشرفته ترين سيستم هاي حفاظتي پوشانده شود و در عين حال بيشترين تحرک را نيز داشته باشد.

به عنوان مثال افزايش زره تانک مشخصا ميزان حفاظت تانک را افزايش مي دهد اما در مقابل با افزودن به وزن، از تحرک زره پوش خواهد کاست. اين دقيقا همان اشتباهي بود که طراحان آلماني با سنگين تر کردن روز به روز تانک هايشان تا پايان جنگ جهاني مرتکب شدند و در نتيجه حاصل کارشان تانک هايي چنان سنگين بود که فقط جابه جا کردنشان کلي تدارکات مي خواست يا مثلا تجهيز تانک به توپ هاي بزرگ تر منجر به کاهش زره براي ثابت ماندن وزن کلي خودرو و در نهايت آسيب پذيري بيشترش خواهد شد.

اشتباه در هر کدام از اين فاکتورها ايرادي به جز ناکار آمدي تحرک يگاني زرهي در ميانه ميدان نخواهد داشت. اين دقيقا همان اشتباه بزرگي بود که انگليسي ها با چيفتن، تانکي با توپي قوي اما تحرک و زرهي ضعيف مرتکب شدند.

در سالهای اخیر تلاشهای گوناگونی برای ارتقاء پوشش های حفاظتی به کار رفته است که از آن میان می توان به بحث انواع زره های نصب شده روی تانک ها اشاره کرد که زره واکنشی مشهورترین این زره هاست.

باید توجه داشت که معمولا عملکرد تمامی موشک های ضد زره بدین صورت است که با نفوذ به زره و از بین بردن خدمه آن کار می کنند یا سیستم های مکانیکی مهم وسیله مورد نظر را نابود کرده و یا از هر دو عملکرد استفاده می کنند.

زره های واکنشی یا ری اکتیو یکی از گونه های زره های وسایل نقلیه هستند که با عملکرد خود باعث کاهش صدمه به زره و بدنه خودروی زرهی مورد نظر می شود و از موثرترین راه ها برای حفاظت تانک ها در مقابل موشک های ضد تانک هستند. البته موشک‌هایی نیز ساخته شده که در مرحلهٔ اول خود یک سر کوچک دارند و برای از بین بردن همین زره واکنشی استفاده می‌ شوند و در مرحله دوم موشک اصلی قرار می گیرد.

انواع زره های واکنشی

ERA یا SLERA

ERA متداولترین نوع زره واکنشی است که در تانک های مدرنی مانند تی 90 هم قابل مشاهده است. اصول کار زره ERA بدین صورت است که مواد و عناصر منفجره فیمابین دو صفحه که این دو صفحه عمدتا فلز هستند قرار می گیرد.

موشک ضد تانک فرضی هنگامی که به این زره برخورد می کند انفجار مواد منفجره زره باعث می شود که دو صفحه فلزی در جهت انفجار بلغزند و برهم کنش این دو صفحه، لغزش و تغییر زاویه برخورد سبب کاهش تاثیرگذاری موشک برخورد کننده می شود.